Το ιστορικό του ιδρύματος
Ο προστάτης «άγιος» των περιθωριακών ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
Σχεδίαζε πριν από τρία χρόνια να πάει στην Αφρική. Τότε μιλούσε για «καταφύγιο της ψυχής και πεδίο δράσης για τη σωτηρία του συνανθρώπου». Δεν πήγε, αλλά εκεί στο Δενδροπόταμο, στη συνοικία των Τσιγγάνων, της Δυτικής Θεσσαλονίκης ο ιερέας κ. Αθηναγόρας (κατά κόσμον Θεόδωρος Λουκατάρης) βρήκε «το λιμάνι του», το δικό του χώρο δράσης στην πιο υποβαθμισμένη περιοχή της Βορείου Ελλάδας στην οποία καταφεύγουν κάθε μέρα 4.000-4.500 τοξικομανείς.
Εκεί, στις γειτονιές και τα στενά του Δενδροποτάμου, όπου «κλέφτες και αστυνόμοι» είναι ένα καθημερινό πραγματικό παιχνίδι.Εδώ και τρία χρόνια ο «άγιος» των περιθωριακών της Θεσσαλονίκης προσπαθεί να «κλέψει» λίγο από το χρόνο των νέων ανθρώπων, να τους μιλήσει, να τους στηρίξει, να τους βοηθήσει, να τους σώσει από την «κόλαση».Δεκάδες οι περιπτώσεις όπου κέρδισε στη δική του ιδιότυπη μάχη. Η πλέον χαρακτηριστική: «Ενδεκα αδέλφια από τρεις διαφορετικές μητέρες και έναν πατέρα που μπαινοβγαίνει στη φυλακή. Εγκαταλελειμμένα απ’ όλους. Ολομόναχα». Πήγαν κοντά του.
«Τον αισθανόμαστε σαν πατέρα μας», λένε τα μικρότερα.
«Είναι ο φίλος μας», ακούς απ’ τα μεγαλύτερα.
Τα έντεκα αδέλφια μαζί με 15 νέους ΡΟΜ, αλλά και άλλους 60 μικρούς μαθητές έχουν τη δική τους οικογένεια. Τον ιερέα, τον πατέρα Αθηναγόρα, αλλά και 15 εθελόντριες που φροντίζουν για το φαγητό, την καθαριότητα, αλλά και τη μόρφωσή τους. 
Ο κ. Αθηναγόρας, αρχιδιάκονος στην Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, ήθελε να ακολουθήσει τις εξορμήσεις της Ιεραποστολής στη Μαύρη Ηπειρο. «Εχουμε και εδώ Αφρική. Στο Δενδροπόταμο», του είπε ο μητροπολίτης κ. Βαρνάβας. Από τότε, για πρώτη φορά στην περιοχή, άρχισε να εφαρμόζεται το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ενταξης και Προτροπής προς την Εκπαίδευση των παιδιών των Τσιγγάνων –ΡΟΜ. Τα πιο πολλά από αυτά δεν είχαν πάει ποτέ στο σχολείο ούτε ήξεραν ελληνικά.Σπούδασε στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία και υπηρέτησε τη θητεία του στα Τεθωρακισμένα, στον Αυλώνα. Υστερα από κατατακτήριες εξετάσεις, συνέχισε τις σπουδές του στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ.
Οταν ξεκίνησε το πρόγραμμα για τα μικρά Τσιγγανόπουλα έκανε «κατάληψη» στο υπόγειο του Ιερού Ναού του Αγίου Νεκταρίου.Οι χώροι ήταν ως τότε υγροί και αφιλόξενοι. Αποθήκες με σκαλωσιές και μαδέρια. «Μια – δυο χελιδονοφωλιές υπήρχαν στις γωνιές κοντά σ’ ένα παράθυρο».Με καθημερινό αγώνα οι χώροι του υπογείου έγιναν λειτουργικοί. Μπήκαν και ηλεκτρονικοί υπολογιστές και συνδέθηκαν με το Διαδίκτυο. Και σήμερα η αίθουσα εκδηλώσεων, η τραπεζαρία, η κουζίνα και ο παιχνιδότοπος όπου υπάρχουν αρκετά επιτραπέζια φιλοξενούν καθημερινά όχι μόνον τους μικρούς μαθητές, αλλά και εκατοντάδες νέους της περιοχής. Οι επιλογές τους να παίξουν μπιλιάρδο και πινγκ πονγκ, να δουν ταινίες, να ακούσουν μουσική ή να σερφάρουν στο Διαδίκτυο.
Το Πνευματικό Κέντρο «Νεανική Εστία» συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα παιδιά των ΡΟΜ που σε άλλες συνθήκες και σε άλλες περιοχές θα σπούδαζαν ή θα εργάζονταν. Αυτά υπολογίζονται σε 400. «Η εστία είναι ανοιχτή για όλο τον κόσμο του Δενδροποτάμου, αλλά και τους νέους που φτάνουν ως εκεί κυνηγημένοι από τον εφιάλτη των ναρκωτικών. 
Επιλέξαμε τις πιο δύσκολες περιπτώσεις. Παιδιά και με τους δυο γονείς στη φυλακή, με έναν από τους δυο να αντιμετωπίζει ψυχικές παθήσεις ή να είναι εξαρτημένοι από τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Οι Τσιγγάνοι είναι τα θύματα, οι διακινητές. Οι έμποροι που είναι αδίστακτοι τους απειλούν. Τους σπάζουν τα πόδια ή τα χέρια, τους προκαλούν σοβαρά τραύματα στο πρόσωπο.
Τους απειλούν ότι θα τους σκοτώσουν, αν δεν υπακούσουν σε εντολές τους. Ο πατέρας ενός αγοριού, ο οποίος βγήκε από τη φυλακή και πήγε στην παράγκα όπου έμεναν τα παιδιά του, για να τα δει, έφυγε από εκεί με σπασμένο πόδι. Τον τιμώρησαν γιατί έπρεπε να παραδώσει εμπόρευμα σε πελάτες». Από αυτές τις παράγκες ο κ. Αθηναγόρας «βγάζει» κάθε πρωί τα παιδιά για να πάνε στο σχολείο.
Αυτός και η ομάδα εθελοντών που δραστηριοποιείται δίπλα του φροντίζουν να τα ντύσουν, να τους συμπαρασταθούν, να τους δώσουν ευκαιρίες για να αλλάξουν ζωή. Να μορφωθούν και να κερδίσουν το μέλλον τους, μακριά από την «Αγρια Δύση του Δενδροποτάμου». Εκεί όπου και οι αστυνομικοί φοβούνται να πλησιάσουν, πήγε ο ίδιος και γκρέμισε τα τείχη. Και άνοιξε δρόμους για τα παιδιά. Τα ’φερε κοντά στο σχολείο και στην Εκκλησία.
Στα πρώτα δύσκολα βήματά του στάθηκαν στο πλευρό του δυο δάσκαλοι του γειτονικού σχολείου «ο Αγγελος κι ο Γιώργος». «Ημουν τυχερός που τους βρήκα εδώ, όταν ξεκινούσε η προσπάθεια», αναφέρει. «Ευλογημένο είναι το έργο και το όνομά του», υπογραμμίζει ο Γιώργος Γκαϊδατζής, που έγινε ο πρώτος εκκλησιαστικός επίτροπος από τους Τσιγγάνους.
Εφερε τα παιδιά κοντά στο σχολείο «Της Μαρίας το παιδί, το Ροδίνι, το κέρδισες κι αυτό. Πηγαίνει συνέχεια στο σχολείο». Ο Γιώργος Δημητρίου, πρόεδρος του Συλλόγου Προσφύγων ΡΟΜ από την Κωνσταντινούπολη, δεν κρύβει την ικανοποίηση του για τα αποτελέσματα του προγράμματος. Και δεν είναι ο μόνος, αν και στην αρχή οι περισσότεροι Τσιγγάνοι ήταν διστακτικοί, ενώ κάποιοι έφτασαν σε σημείο να τον απειλούν -(«λίγα είναι τα ψωμιά του»)- έλεγαν, αλλά τελικά όλα ξεπεράστηκαν. Τώρα -«χρειάστηκε να καθίσει μαζί μας στην κουρελού. Εφαγε από το τσουκάλι με το φαγητό μας, με τα χέρια κι έγινε ένας από μας»- αρκετοί απ’ αυτούς ως εθελοντές φροντίζουν για τα παιδιά.
Κάθε πρωί ο π. Αθηναγόρας και Τσιγγάνοι που υποστηρίζουν «με την ψυχή τους», όπως λένε, το πρόγραμμα, μπαίνουν στα σπίτια ή περνούν έξω απ’ αυτά για το… εγερτήριο των 60 παιδιών. Τα συγκεντρώνουν και τους προσφέρουν το πρωινό που ετοιμάζουν οι εθελόντριες.
Ζεστό γάλα, τυρόπιτες, φέτες με βούτυρο και μαρμελάδα. Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο και εκείνοι προετοιμάζουν το μεσημεριανό τραπέζι. Το πιο συγκινητικό: Την κουζίνα, στην οποία ψήνονται τα φαγητά, την αγόρασε η Ελληνική Αστυνομία. Και είναι φορές που ο αντιστράτηγος Αντ. Μπάμιατζης και άλλοι υψηλόβαθμοι αστυνομικοί κάθονται μαζί με τα παιδιά γύρω από το τραπέζι. Αρκετά από τα αυτά παρακολουθούν και μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας, από δασκάλους του σχολείου. Συμμετέχουν σε εκδηλώσεις που οργανώνονται γι’ αυτά ή παρακολουθούν δραστηριότητες, παραστάσεις και μουσικές εκδηλώσεις σε άλλα σχολικά συγκροτήματα.
Το δικό τους σχολείο φτιαγμένο από αμιαντολαμαρίνες είναι, όπως λένε, ακατάλληλο -ετοιμόρροπο. Και στο κοντινότερο γήπεδο υπάρχουν… σπαρμένες σύριγγες. Χρειάζεται στην περιοχή ένα σχολείο, ένα χώρο «καθαρό» και αυτό είναι το μεγάλο του όνειρο. Στον Ιερό Ναό του Αγίου Νεκταρίου, κάθε απόγευμα Παρασκευής, τελείται Θεία Λειτουργία. Για να μπορούν, όσοι θέλουν, να την παρακολουθούν. Τα μεγάφωνα στην αρχή ενοχλούσαν, τώρα όλο και περισσότεροι ακούν τη Λειτουργία και αναγνωρίζουν ως και τις φωνές των ψαλτών. Το Ευαγγέλιο ακούστηκε το Πάσχα και στα τσιγάνικα.
Tα Ζωνιανά της Βόρειας Ελλάδας
«Στα Ζωνιανά», έτσι λένε τον τελευταίο καιρό το Δενδροπόταμο, σύμφωνα με τους κατοίκους. Εδώ βλέπεις τέτοιες εικόνες και γεγονότα που σοκάρουν ακόμα και τους πιο έμπειρους αστυνομικούς. Και αυτό είναι που προβληματίζει τον κ. Αθηναγόρα: «Οι αρχές αφήνουν ανεμπόδιστα τους 4.500 τοξικομανείς της Θεσσαλονίκης και περιοχών της Βόρειας Ελλάδας να καταφεύγουν εδώ για τη δόση τους, για να είναι καθαρές οι υπόλοιπες περιοχές. Βλέπουμε καθημερινά σε ρέματα, μέσα στις λάσπες, νέους και νέες που εξαρτώνται από τα ναρκωτικά, με τραύματα και πολλές φορές σε κωματώδη κατάσταση. Τους παίρνουν τα χρήματα που έχουν στην τσέπη, ρολόγια, κινητά ή άλλα αντικείμενα αξίας. Τους αφήνουν χωρίς μπουφάν και ρούχα. Και αναλαμβάνουν οι εθελοντές, έχουν εκπαιδευτεί για το σκοπό αυτό, να τους περιθάλψουν, να τους προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες.
Μπήκα ένα πρωί σε μια παράγκα, από την οποία διακινούνται ναρκωτικά για να πάρω το παιδί που πηγαίνει στο σχολείο. Τρεις νέοι είχαν κάνει χρήση μπροστά στα μάτια του παιδιού, άλλοι περίμεναν ν’ αγοράσουν και τρεις γυναίκες δίπλα ήταν σε κωματώδη κατάσταση. Το παιδί ζει αυτές τις καταστάσεις, τις πολύ σκληρές γι’ αυτό, καθημερινά. Γι’ αυτό θέλουμε να γίνει το Ιδρυμα. Για να μη μένει εκεί».Ένας Ιερέας κόντρα στην αμάθεια και τα ναρκωτικά ΑΠΟ RNN
